Her 4 kadından birinin sorunu olan miyom tedavisinde hangi durumlarda laparoskopi (kapalı cerrahi) yönteminin uygulanabileceği hakkında Kadın Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Gürkan Arıkan bilgi verdi.
Miyom nedir?
Her dört kadından birinde görülen miyom karın içinde en sık rastlanan hastalıktır. Rahim kasından (kırmızı kas dokusu) kaynak alan ve rahim şeklinin dışına taşan iyi huylu kitlelere miyom denir.
Miyom Nasıl Oluşur?
Miyoma eğilim kromozomal olarak taşınıp, ailevi olarak sık görülebilir. Siyahi ırkta beyaz ırka göre 2 ile 9 kat daha sık görüldüğü rapor edilmiştir. Rahim içi astar dokuya veya rahim dışına doğru büyüyen, rahim içi kas dokusunda bulunan saplı miyomlar vardır. Ayrıca rahim dışında örneğin yumurtalık bölgesinde gelişen miyomlar da olabilir. Araştırmalar aslında miyom sıklığının % 80’e kadar çıktığını göstermiştir.
Miyomlar östrojene hassastır, seksüel olgunluğun oluştuğu yaşlarda östrojen sevilerinin yükselmesi ile büyüme eğilimi gösterip, menopozda kanda östrojen seviyelerinin düşmesi ile küçülür. Miyomların çoğu büyümez ve şikayet yapmaz.
Miyom hangi şikayetlerle kendini hissettirir?
Miyom rahmin dışına doğru büyüyebilir, rahim duvarının içinde kalabilir veya rahmin içine yani adet kanamasının oluştuğu rahim iç boşluğuna doğru büyüyebilir. Büyüklüğe ve bulunduğu tabakaya bağlı olarak şikayet ve hastalıklara sebep olabilir:
* Şiddetli ve/veya düzensiz kanamalar
* Kansızlık
* Ağrı; karında yabancı cisim hissi, basınç hissi
* Cinsel ilişkide ağrı
* Bel ağrıları, bacaklara yansıyan ağrı (sinirlere bası yolu ile)
* Kabızlık (bağırsağa bası yolu ile)
* Sık idrara çıkma ve yanma, idrar kaçırma
* Kısırlık
* Düşük, erken doğum
* Hamilelikte ve lohusalıkta aşırı kanama
* Lohusa enfeksiyonu (Endometritis)
Her miyom tedavi edilmek zorunda mıdır?
Genellikle büyüme eğilimi gösteren, kanama, ağrı, bası semptomlarına neden olan veya gebeliğe engel ya da düşüklere sebep olabilecek durumdaki miyomların tedavisi gereklidir. Rahim iç zarına yerleşmiş ve aşırı kanamaya yol açan miyom histeroskopi (rahim içine kameralı bir sistemle girilmesi), diğer tabakalardaki miyomlar ise laparoskopi ile alınır. Menopozda veya menopoza yakın bir hastada rahmin tümünün alınması, henüz doğurganlığını tamamlamamış veya rahmini kaybetmek istemeyen hastada ise sadece miyom veya miyomların alınması mümkündür.
İlaçla tedavi edilir mi?
Menapoz öncesi hastalarda geçici menapoz yapan ilaçların uygulanması miyomların kanlanmasının azalması ve kısmen küçülmelerine yol açsa bile bu etki geçicidir. Bu etki sadece bazı durumlarda cerrahi tedavide kanama riskini azaltmak üzere kullanılır.
Miyom ameliyatları nasıl yapılır?
Miyom büyükse, ciddi baskı ve şiddetli kanama varsa, büyüme gösteriyorsa alınmalıdır. Miyomlar açık (karın kesisi) ve kapalı cerrahi (laparoskopi veya histeroskopi) yolu ile ameliyat edilebilir. Rahim içi astar dokuya doğru büyüyen miyomlar histeroskopi tekniği ile vajinadan girerek alınır.
Konforlu Tedavi: Laparoskopi
Günümüzde miyomun cerrahi tedavisinde öncelikle kapalı cerrahi seçeneği sunulmaktadır. Bu yöntem karın hiç açılmadan göbek çukurundan girilerek (laparoskopi) ameliyat edilir. Tecrübe ve teknik olanaklar ile doğru orantılı olarak büyük veya çok sayıda miyomlar kapalı yöntemle ameliyat edilebilir. Hastalar karın kesisi olmaksızın, estetik sorun yaşamadan, minimal ağrı ve düşük komplikasyon riski ile açık ameliyata oranla çok daha ideal bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Kapalı cerrahi hızla iyileşmeyi ve sosyal hayata hızla geri dönüşü sağladığı için artık ‘olmazsa olmaz’ niteliği taşımaktadır.
Miyom ameliyatsız tedavi edilir mi?
Miyomun tek tedavisi cerrahi değildir. Yurtdışındaki kooperasyon ile ameliyatsız miyom tedavisi (akustik tedavi) olanağı sunulmaktadır. Akustik tedavide bir magnet rezonans cihazı içinden ses dalgalarının miyoma yöneltilerek, miyom dokusunu 70 ila 80 dereceye ısıtılması yolu ile küçülmesi sağlanır. Vakaların yaklaşık %30’u bu yöntemle tedaviye uygundur.
Miyom kansere döner mi?
Önce miyom sanılan aslında kanser (sarkom) olan olgular çok az da olsa mevcuttur. Miyomlarda kanser odakları ihtiva etme / veya kansere dönme riski çok düşüktür. Opere edilen miyomların 1000′ de 2 ile 3′ ünde kanser bulunmaktadır. Rahim kas tabakasının kötü huylu tümörü (sarkom) da başlangıçta miyoma benzer manzara verebilir. Muayene ile bu iki durum birbirinden ayrılmalıdır.
Laparoskopi (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre daha üstündür…
Günümüzde açık ameliyat hemen hiçbir durumda en iyi tedavi biçimi değildir. Ameliyatla tedavi gerekli ise hemen her türlü miyom vakası tecrübeli merkezlerde kapalı (laparoskopik veya histeroskopik) yöntemle tedavi edilebilir.
*Büyük yara izi kalmaması
*Yara iyileşmesinde sorun yaşanmaması
*Hemen ayağa kalkabilme
*Hızla sosyal hayata dönebilme
*Karın içi organlarda yapışıklık ve buna bağlı kısırlık riskinden kaçınma